Newsletter

NCBJ: CentriX prześwietli prawie wszystko (komunikat)

23.02.2018, 17:51aktualizacja: 23.02.2018, 17:51

Pobierz materiał i Publikuj za darmo

- Narodowe Centrum Badań Jądrowych informuje:

Już niebawem ponad 17,6 mln zł wsparcia unijnego trafi do Narodowego Centrum Badań Jądrowych w Świerku na utworzenie centrum badawczo-wdrożeniowego przemysłowych technik radiacyjnych CentriX. W poniedziałek 26 lutego umowę w sprawie finansowania projektu podpiszą Wicemarszałek Województwa Mazowieckiego Janina Orzełowska, Członek Zarządu Województwa Mazowieckiego Elżbieta Lanc oraz Dyrektor NCBJ, prof. Krzysztof Kurek.

Jednym z kluczowych elementów nowej infrastruktury badawczo-wdrożeniowej, która ma powstać w NCBJ, będzie najnowocześniejszy modułowy akcelerator przyspieszający elektrony do energii 30 MeV. Budowa modułowa oznacza, że w zależności od użytych struktur przyspieszających, będzie on mógł wytwarzać wiązki elektronów o kilku energiach konwertowane następnie na wysokoenergetyczne promieniowanie RTG. Różne energie wiązek są potrzebne do badania obiektów o różnych gęstościach oraz do uzyskiwania neutronów (z tarcz naświetlanych elektronami) na potrzeby neutronografii. Akcelerator zostanie zbudowany przez naukowców i konstruktorów ze Świerka, którzy wykorzystają zarówno elementy dostępne komercyjnie, jak i wytworzą od podstaw własne elementy urządzenia. Niewielkie rozmiary akceleratora – w podstawowej konfiguracji jego długość wyniesie ok. trzech metrów – ma pozwolić na to, by stał się on podstawą do budowy w przyszłości mobilnych systemów relokowalnych wykorzystywanych w gospodarce.

Akcelerator będzie elementem Laboratorium Fast-X wchodzącego w skład projektu CentriX. Poza prześwietlaniem wysokoenergetycznym promieniowaniem RTG i neutronami, będzie ono oferowało także elektryczną tomografię pojemnościową. Laboratorium zostanie wyposażone w systemy detekcji i obrazowania, w tym obrazowania dynamicznego. Wśród nich znajdą się ultraszybkie detektory rentgenowskie pozwalające na obrazowane procesów z szybkością 100 tysięcy klatek na sekundę. Naukowcy w laboratorium będą także pracowali nad nowymi technologiami prześwietlania. „Proszę sobie wyobrazić zdjęcie rentgenowskie lub obraz tomograficzny, który jest tysiąc razy dokładniejszy, widać na nim tysiąc razy więcej szczegółów, a pacjent otrzymał mniejszą niż obecnie dawkę promieniowania jonizującego” – opowiada z nieukrywaną pasją profesor Sławomir Wronka, kierownik Zakładu Fizyki i Techniki Akceleracji Cząstek NCBJ. „Naukowcy już wiedzą jak to osiągnąć i budowane są pierwsze takie systemy. Dziś prawdopodobnie żaden lekarz radiolog nie umiałby prawidłowo zinterpretować tak dokładnego zdjęcia, ale w przyszłości się to zmieni. Na początku pożytek z nowych rozwiązań będą mieli inżynierowie pragnący zajrzeć w głąb swoich urządzeń.”

Projekt CentriX przewiduje także utworzenie laboratorium, w którym badane będą systemy detekcyjne. Detektory laboratoryjne wykorzystywane przez instytucje naukowe pozwalają na uzyskanie ogromnej ilości ciekawych informacji, ale są zwykle nieprzystosowane do pracy w warunkach przemysłowych, szczególnie tam, gdzie pomiaru trzeba dokonać szybko i precyzyjnie w ekstremalnych warunkach takich jak wysoka temperatura, duża wilgotność, wysokie ciśnienie ... „Laboratorium Systemów Detekcyjnych ma za zadanie odpowiedzieć na rosnące zapotrzebowanie gospodarki na urządzenia co raz bardziej zaawansowane technologicznie” – wyjaśnia dr Jacek Rzadkiewicz, dyrektor Departamentu Aparatury i Technik Jądrowych NCBJ. „Technologie jądrowe pozwalają dziś na szybkie pozyskiwanie niezwykle cennych informacji na przykład o składzie i jakości badanych próbek surowców lub produktów jak również o stopniu zużycia elementów badanych urządzeń. Chcemy, we współpracy z potencjalnymi użytkownikami, projektować, prototypować i budować systemy detekcyjne dedykowane do pracy w ściśle określonych warunkach zewnętrznych. Owocem naszych prac ma być przygotowanie systemów detekcyjnych do etapu ich praktycznego wdrożenia u końcowych użytkowników.”

Stanowiska badawcze w laboratorium będą wyposażone w źródła promieniowania, w tym silne impulsowe generatory neutronów, zestawy kalibracyjne symulujące badane materiały i obiekty, oraz stanowiska do instalacji badanych systemów detekcyjnych, które będą umożliwiały zmianę środowiskowych warunków pracy detektorów w szerokim zakresie. „Sercem systemu detekcyjnego jest zwykle scyntylator ciekły lub krystaliczny wraz z odpowiednim systemem przetwarzania danych” – opisuje dr Rzadkiewicz. „Najważniejsze zadanie polega na odpowiednim dobraniu materiału scyntylacyjnego, który pracowałby właściwie w spodziewanych warunkach eksploatacji detektora. Wybór należy potwierdzić całą serią pomiarów w zmiennych warunkach, a na ich podstawie trzeba opracować algorytmy interpretacji danych zbieranych przez detektor.”

W skład projektu CentriX wchodzi także zadanie utworzenia Laboratorium Stanowiska Badania Struktur Przyspieszających, gdzie będą opracowywane i badane między innymi nowe struktury na potrzeby radiografii oraz Laboratorium Badań Nieniszczących, w którym będą wykonywane badania powierzchniowe i rozwijane powiązane z nimi technologie. Laboratorium to będzie uzupełniało istniejący już potencjał Laboratorium Badań Materiałowych NCBJ. Naukowcy zabiegają o to, by kompleks nowoczesnych laboratoriów w Świerku stał się wkrótce laboratorium centralnym dla sieci laboratoriów przemysłowych pracujących bezpośrednio na potrzeby konkretnych dużych podmiotów gospodarczych lub pełniących rolę lokalnych laboratoriów środowiskowych. W nich prowadzone byłyby pomiary na potrzeby końcowych użytkowników sprofilowane pod ich specyficzne potrzeby i wykorzystujące technologie, metody i urządzenia opracowane w laboratorium CentriX.

Całkowita wartość projektu CentriX wyniesie prawie 28 milionów zł z czego ponad 17,6 miliona będzie pochodzić finansowanego prze Unię Europejską Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020 w ramach Działania 1.1 Działalność badawczo-rozwojowa jednostek naukowych.

Podpisanie umowy nastąpi w poniedziałek 26 lutego o godzinie 9.15 w siedzibie Urzędu Marszałkowskiego WM w Warszawie, ul. Jagiellońska 26, piętro IV, sala konferencyjna.

UWAGA: komunikaty publikowane są w serwisie PAP bez wprowadzania przez PAP SA jakichkolwiek zmian w ich treści, w formie dostarczonej przez nadawcę. Nadawca komunikatu ponosi odpowiedzialność za jego treść – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe. (PAP)

kom/ nmk/ mhr/

Pobierz materiał i Publikuj za darmo

bezpośredni link do materiału
Data publikacji 23.02.2018, 17:51
Źródło informacji NCBJ
Zastrzeżenie Za materiał opublikowany w serwisie PAP MediaRoom odpowiedzialność ponosi – z zastrzeżeniem postanowień art. 42 ust. 2 ustawy prawo prasowe – jego nadawca, wskazany każdorazowo jako „źródło informacji”. Informacje podpisane źródłem „PAP MediaRoom” są opracowywane przez dziennikarzy PAP we współpracy z firmami lub instytucjami – w ramach umów na obsługę medialną. Wszystkie materiały opublikowane w serwisie PAP MediaRoom mogą być bezpłatnie wykorzystywane przez media.

Newsletter

Newsletter portalu PAP MediaRoom to przesyłane do odbiorców raz dziennie zestawienie informacji prasowych, komunikatów instytucji oraz artykułów dziennikarskich, które zostały opublikowane na portalu danego dnia.

ZAPISZ SIĘ